In de reeks ‘In focus’ richten we de schijnwerper op de mensen en gebeurtenissen die Labora, de abdij en de Keizersberg vormgeven (en –gaven) doorheen de tijd.
Julius Caesar en het trouwfeest
Schrijver/ambtenaar Hennen van Merchtenen schreef met zijn Cornicke van Brabant (of ‘Kroniek van Brabant’) rond 1414 een allesomvattende geschiedenis van Brabant – helemaal in rijmschema bovendien. In de 4479 verzen haalt hij onder meer deze oude legende aan: Julius Caesar zou op de Keizersberg overnacht hebben op terugweg van het huwelijk tussen zijn nichtje Suena en de Antwerpse held Brabo (die Romeinse soldaat die de hand van een reus zou afgehakt hebben, weet je wel). Hoewel het een prachtig idee is dat Julius Caesar zelve een nachtje in Leuven bleef slapen, is het vooral wishful thinking. De bronnen waarop het verhaal gebaseerd is, zijn schimmig en weinig waarschijnlijk. De naam “Keizersberg” heeft dus niets te maken met deze Romeinse heerser.
Een nieuwe burcht voor de hertogen
Wat weten we wel zeker? Lambert met de Baard (dat moet een bijzonder hippe man geweest zijn) is de eerste graaf van Leuven die in geschreven bronnen vermeld wordt. Hij liet een versterkte burcht bouwen op een eiland in de Dijle ('s-Hertogeneiland, in de Brusselsestraat waar je tegenwoordig onder meer de Romaanse Poort, de Spar en de Hertogensite vindt). Lambert sterft in 1015 maar zijn opvolgers bouwen het prille stadscentrum verder uit. De invloed van Leuven op zijn omgeving wordt stelselmatig groter en het graafschap Leuven vervelt tot het hertogdom Brabant (met Leuven als hoofdstad). In 1230 beslist hertog Hendrik I een nieuwe hertogelijke burcht te bouwen, deze keer buiten het stadscentrum. De locatie? De huidige Keizersberg. Deze heuvel lag (toen nog) buiten de stadsomwalling, torende boven de stad uit en benadrukte op die manier de macht van de hertogen. Een burcht werd in die tijd een borch genoemd – enter: de naam Borchberg of Borcht. In de volksmond wordt de berg dan weer Bolleberg of Boelenberg of genoemd wat zoveel betekent als “versterkte hoogte”. Voilà, twee vliegen in één klap. De liefde tussen de hertogen en hun splinternieuwe burcht duurde echter niet zo lang. Verschillende hertogen na Hendrik I kozen voor Brussel als vaste uitvalsbasis.
Een keizerlijk slot
Fast forward naar het begin van de 16e eeuw. Een kleine jongen genaamd Karel verbleef samen met zijn zussen regelmatig in de burcht op de Keizersberg. Hij zou er onder meer onderwezen worden door de latere paus Adrianus VI en voor de kinderen werd er een kleine dierentuin ingericht met op zijn minst een wilde koe, een beer en twee kamelen. Gewoon, omdat het kon. In 1519 wordt diezelfde Karel, intussen een man, gekroond tot Keizer Karel V: één van de invloedrijkste heersers van de Nieuwe Tijd, zo zou later blijken. Hij regeerde over het Heilige Roomse Rijk (dat zich uitstrekte over zowat heel Centraal-Europa), de Spaanse en Oostenrijkse landen én al hun kolonies. Erg vaak kwam Karel tijdens zijn regeerperiode niet meer in Leuven, toch vergat hij de tijd die hij hier tijdens zijn jeugd doorbracht niet. Hij zorgde dan ook voor middelen om de burcht op te knappen en te verfraaien. Daardoor werd de locatie vanaf dan ook wel het Castrum Caesaris genoemd – het slot of kasteel van de keizer.
Leuven onder de Franse overheersing - Louvain sous domination française
Dik 200 jaar later, in 1782 besloot Jozef II – op dat moment de keizer van het Heilige Roomse Rijk – dat alle oude kastelen die hem toebehoorden, verkocht moesten worden. De burcht op de Keizersberg was al jaren in verval en werd een jaar later openbaar verkocht. Enkele decennia later viel Leuven onder Frans gezag (Napoleon, remember?) en moesten oude titels en straatnamen eraan geloven. Borcht werd een tijdje Le Mont de Bellevue (of Schoon Uytsightsberg) – verwijzend naar het knappe uitzicht over de stad. Omdat die nieuwe naam toch moeilijk te onthouden bleek, werd al snel weer overgeschakeld op Borcht of Château-César. Intussen viel het kasteel achtereenvolgens onder de hoede van verschillende eigenaars die de gebouwen stukje bij beetje afgebraken. Gezien het feit dat er na een die periode van afbraakwerken geen kasteel meer overbleef, was het redelijk nutteloos om nog van een Château-César te spreken, dus sprak men op den duur over de Mont-César (of in het Nederlands de Keizersberg) – en dat doen we nog steeds, tot op de dag van vandaag.
Zo zie je maar: Borchberg, Boelenberg, Mont-César of Keizersberg – alle benamingen kloppen en houden historisch steek. Als je écht een bijzondere naam voor deze plek wil gebruiken, ga dan voor Schoon Uytsightsberg – die hebben we nog niet zo vaak gehoord, maar is des te toepasselijker.
--
Je vindt Labora in de historische abdij op de Keizersberg in Leuven – een bijzondere plek met een bijzonder rijke geschiedenis.
Labora is een maak-, denk- en werkplek.
Je vindt hier een coworking, vergaderruimtes en kunstateliers.
Een goede werkplek is maar het halve werk.
Een omgeving die je inspireert is even belangrijk.
Welkom bij Labora.